Εγώ και Ο Μικρός Πρίγκιπας. Όταν ο ήρωας του Εξυπερύ εμπνέει τη δημιουργική γραφή των νηπίων
Ελένη Ηλία, Δρ. Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ΕΚΠΑ
5ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΚΕΔΙΣΥ
Τίτλος Συνεδρίου: “Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας”
Ο Μικρός Πρίγκιπας, κύριος λογοτεχνικός ήρωας του ομώνυμου έργου του Εξυπερύ, συνιστά οικουμενικό και διαχρονικό σύμβολο της παιδικότητας. Καθώς ο συγγραφέας τον παρουσιάζει σε αντίθεση με ενήλικα αφηγηματικά πρόσωπα, των οποίων τα αρακτηριστικά διακωμωδούνται στο έργο, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται την παιδικότητα ως εξιδανικευμένη κατάσταση. Ειδικότερα τα παιδιά-αναγνώστες, καθώς ταυτίζονται με το συγκεκριμένο λογοτεχνικό πρότυπο, αποκτούν αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση. Η επίγνωση ότι η λογοτεχνία συνιστά το αποτελεσματικότερο και αναντικατάστατο μέσο διαπαιδαγώγησης, οδηγεί στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ποικίλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με σημείο αναφοράς το Μικρό Πρίγκιπα, προκειμένου οι μαθητές από τη νηπιακή τους ακόμη ηλικία, να επωφεληθούν από την τεράστια παιδαγωγική αξία του έργου τού Εξυπερύ. Στο πρώτο από τα προγράμματα το μαγικό ραβδί αγγίζει διαδοχικά τους μαθητές, οπότε εκείνοι διαλέγουν ποιον ήρωα θα υποδυθούν. Αφού φορέσουν το χαρακτηριστικό αντικείμενο αυτού του ήρωα και πάρουν την ανάλογη θέση στη σκηνή, απαντώντας σε ερωτήσεις του εκπαιδευτικού, αναφέρονται σε πρώτο ενικό πρόσωπο στο έργο μέσα από τη δική του οπτική. Στο δεύτερο πρόγραμμα τα νήπια καλούνται να φανταστούν μια συνάντησή τους με τον Μικρό Πρίγκιπα, ώστε να καθησυχάσουν τον πιλότο-αφηγητή του έργου, που ζητά εναγωνίως να πληροφορηθεί από τους αναγνώστες αν ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέφτηκε και πάλι τη γη. Στο τρίτο πρόγραμμα, όπως ο πιλότος συναντά στην έρημο τον παιδικό εαυτό του στο πρόσωπο του Μικρού Πρίγκιπα, έτσι και τα νήπια καλούνται σε μία συνάντηση με τον ενήλικο εαυτό τους, όπου προβάλλουν τις προσωπικές επιθυμίες τους, ονειρεύονται την εξέλιξή τους. Οι αφηγήσεις των νηπίων στα τρία προγράμματα που πραγματοποιήθηκαν σε διαφορετικά σχολικά έτη σε νηπιαγωγεία της Αττικής, μετατρέπονται σε γραπτά κείμενα, με τη συμβολή του εκπαιδευτικού που τις καταγράφει. Εφόσον τα νήπια αντιλαμβάνονται πως ο προφορικός λόγος τους αναπαρίσταται πιστά με τη γραφή, βιώνουν την εμπειρία της δημιουργικής γραφής, μυούνται στη διαδικασία καταγραφής της δημιουργικής σκέψη τους.
Λέξεις-κλειδιά: Εκπαίδευση νηπίων, Μικρός Πρίγκιπας, δημιουργική γραφή.
- Εισαγωγή
Η παρούσα εισήγηση έχει σκοπό να δείξει πώς τα νήπια αναπτύσσουν προσωπικό διάλογο με το έργο «Ο Μικρός Πρίγκιπας» (Εξυπερύ, 1968), πώς το οικειοποιούνται και το εμπλουτίζουν με τα προσωπικά χαρακτηριστικά τους, πώς το συνδέουν με τις εμπειρίες και τις επιθυμίες τους. Καθώς πρόκειται για έργο που ευαισθητοποιεί και υποβάλλει διαχρονικές και οικουμενικές πολιτισμικές αξίες (Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου, 1993), ο διάλογός των νηπίων με αυτό καθίσταται πολύτιμος για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης τους, συμβάλλει στην κοινωνική και συναισθηματική ωρίμασή τους. Ο αφηγητής του έργου «Ο Μικρός Πρίγκιπας» ανακαλύπτει τον αληθινό εαυτό του, τη χαμένη παιδικότητά του, όταν βρίσκεται σε συνθήκες κινδύνου, που ευνοούν την περισυλλογή και την αυτοσυγκέντρωση, μακριά από τις συμβάσεις και τους συμβιβασμούς που συνήθως επιβάλλει η ενήλικη ζωή. Τα χαρακτηριστικά του Μικρού Πρίγκιπα ως αφηγηματικού προσώπου αποτελούν τα σημεία επαφής του με τα παιδιά-αναγνώστες.
Ωστόσο, μέσα από την ανάγνωση του έργου από το οποίο προκύπτει η σπουδαιότητα της παιδικής ηλικίας, και οι ενήλικοι άνθρωποι φορτίζονται συγκινησιακά, οδηγούνται σε υπαρξιακούς προβληματισμούς, επιλέγουν την επιστροφή στην παιδικότητα ως συνειδητή στάση ζωής. Η αναζήτηση και διαφύλαξη του παιδικού εαυτού, όπως προτείνει ο Εξυπερύ μέσα από το έργο του «Ο Μικρός Πρίγκιπας» (Ηλία, 2012), συνιστά την ύψιστη δικαίωση της παιδικής ηλικίας και τον ασφαλέστερο δρόμο που οδηγεί στην προσωπική ευτυχία.
Το βιβλίο «Ο Μικρός Πρίγκιπας» συνιστά το σημείο αναφοράς τριών διαφορετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Τα συμμετέχοντα στα προγράμματα νήπια εκφράζονται με πρωτοτυπία, παράγοντας υψηλών προδιαγραφών για την ηλικία τους αφηγηματικά κείμενα, μέσα από παιδαγωγικές παρεμβάσεις που στηρίζονται σε θεωρίες από το χώρο της αφηγηματολογίας και της κειμενογλωσσολογίας, σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά της νηπιακής ηλικίας, τα οποία παρουσιάζει η αναπτυξιακή ψυχολογία. Η παραγωγή των κειμένων τους κινείται στο πλαίσιο των κειμενοκεντρικών μοντέλων διδασκαλίας της γραπτής έκφρασης. Τα συγκεκριμένα μοντέλα εκλαμβάνουν το κείμενο ως μονάδα διδακτικής προσέγγισης και διδάσκουν στους μαθητές τους υπερπροτασιακούς κανόνες και τις δομές που διακρίνουν τους διάφορους τύπους του εξειδικευμένου λόγου (Ματσαγγούρας, 2001). Έτσι οι μαθητές καθίστανται σταδιακά αποτελεσματικότεροι στην κατανόηση κειμένων και ικανότεροι στη λεκτική έκφραση και ειδικότερα στον τρόπο δόμησης της σκέψης (Ματσαγγούρας και Κουλουμπαρίτση, 1999).
- Στοιχεία υλοποίησης
Τα τρία εκπαιδευτικά προγράμματα πραγματοποιήθηκαν με τη σειρά που παρουσιάζονταιστην παρούσα εισήγηση κατά τα σχολικά έτη 2006-2007, 2016-2017 και 2015-2016, σε νηπιαγωγεία της Αττικής, είτε σε κλασικά είτε σε ολοήμερα τμήματα.
- Στόχοι
– Η εξοικείωση με το παγκόσμιο λογοτεχνικό πρόσωπο-σύμβολο του Μικρού Πρίγκιπα και η μύηση στις πολιτισμικές, ανθρωπιστικές αξίες που ενσαρκώνει. Γενικότερα δε η συνειδητοποίηση ότι τα λογοτεχνικά έργα και οι ήρωές τους συνιστούν διαχρονικά και οικουμενικά σημεία αναφοράς.
– Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, ως αποτέλεσμα της απόλαυσης που προκαλεί η ανάγνωση ως δημιουργική, βιωματική διαδικασία.
– Η προώθηση της επαφής και επικοινωνίας μεταξύ όλων των νηπίων, με τη διαδοχική τοποθέτησή τους στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ολόκληρου του τμήματος. Επίσης η συνεργασία του συνόλου για την επίτευξη ενός κοινού, ομαδικά αποδεκτού σκοπού.
– Η λεκτική ανάπτυξη και ειδικότερα η καλλιέργεια της αφηγηματικής ικανότητας.
– Η καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης.
– Η κατανόηση της σύνδεσης ανάμεσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο, της ιδιότητας του γραπτού λόγου να αναπαριστά πιστά τον προφορικό.
- Μεθοδολογία των λογοτεχνικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων
Οι λογοτεχνικές αναγνώσεις συντελούν στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης, στην αισθητική καλλιέργεια, στην επαφή με τις διαχρονικές, πολιτισμικές αξίες, στη γλωσσική ανάπτυξη, συμβάλλουν στην ψυχική και κοινωνική ωριμότητα του ατόμου και προάγουν τη φιλαναγνωσία. Κατά συνέπεια ο ρόλος τους στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι αναντικατάστατος (Tompkins, 1988). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ανάγνωση κάθε λογοτεχνικού κειμένου είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα δημιουργική. Γινόμαστε συνδημιουργοί του συγγραφέα, σχηματίζουμε προσδοκίες για την εξέλιξη της υπόθεσης (Iser, 1991), ταυτιζόμαστε με τους ήρωες (Booth, 1987). Ως αποτέλεσμα αυτής της δημιουργικής δραστηριότητας, αποκομίζουμε την αίσθηση ότι εμπλεκόμαστε άμεσα στα αφηγηματικά δρώμενα, ότι βιώνουμε προσωπικά καταστάσεις και συναισθήματα που αποδίδονται στο κείμενο (Iser, 1990). Εφόσον η επαφή μας με το λογοτεχνικό έργο έχει το χαρακτήρα του βιώματος, συντελεί καθοριστικά στην αυτογνωσία μας.
Οι τρόποι διδακτικής προσέγγισης των λογοτεχνικών έργων υπαγορεύονται από τη φύση της λογοτεχνίας. Στο Νηπιαγωγείο ειδικότερα, χρησιμοποιούνται ευφάνταστα, ελκυστικά εκπαιδευτικά προγράμματα με παιγνιώδη χαρακτήρα (Ποσλανιέκ, 1992), σε αντιστοιχία με την ανάγκη των νηπίων να παίζουν (Χουιζίνγκα, 1989). Δίνοντας στα νήπια τη δυνατότητα να εκφράσουν ελεύθερα είτε ατομικά είτε ομαδικά (Huck, Hepler & Hickman, 1979) την αναγνωστική ανταπόκρισή τους, να αξιοποιήσουν τα λογοτεχνήματα ως πηγή έμπνευσης και κινητήρια δύναμη της φαντασίας τους (Κωτόπουλος, 2012), παράγονται πρωτότυπα αφηγηματικά κείμενα. Τα παραγόμενα κείμενα συνιστούν δημιουργική μίμηση ή τροποποίηση ή ανατροπή του λογοτεχνικού προτύπου (Ματσαγγούρας, 2001).
Προκειμένου τα νήπια να εκφράσουν τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες τους από την επαφή τους με το λογοτεχνικό έργο, χρησιμοποιείται η συνέντευξη, αρχικά η ημιδομημένη και στη συνέχεια η μη δομημένη. Ο εκπαιδευτικός, ως πολύ προσεκτικός ακροατής, διατυπώνει, όπου απαιτείται, διευκρινιστικές ερωτήσεις, σε σχέση με τις προηγούμενες απαντήσεις που έχει λάβει (Pascucci και Rossi, 2002). Οι ερωτήσεις αναφέρονται στη δράση των ηρώων, τον τόπο, το χρόνο και την εξέλιξή της, τα συναισθήματά τους, τις μεταξύ τους σχέσεις. Σύμφωνα με τη διδακτική αρχή της φθίνουσας καθοδήγησης, που περιλαμβάνει διαδικασίες στήριξης των μαθητών τόσο κατά το συγγραφικό, όσο και κατά το προσυγγραφικό και το μετασυγγραφικό στάδιο (Ματσαγγούρας 2001), σταδιακά οι απαντήσεις των νηπίων γίνονται πληρέστερες και σαφέστερες, οπότε οι ερωτήσεις του εκπαιδευτικού περιορίζονται σημαντικά. Τα παιδικά κείμενα αξιοποιούνται σε έντυπες εκδόσεις ή αναρτήσεις στο σχολικό ιστολόγιο και περιλαμβάνονται σε ανοιχτές σχολικές θεατρικές παραστάσεις (Γραμματάς, 2014), ως επιπλέον κίνητρο για ελεύθερη και δημιουργική έκφραση των νηπίων (Ηλία και Ματσαγγούρας, 2006).
- Διδακτικό υλικό
Σύμφωνα με την αφηγηματική υπόθεση του έργου «Ο Μικρός Πρίγκιπας», ένας πιλότος αναγκάζεται λόγω βλάβης του αεροπλάνου του να προσγειωθεί στην αφρικανική έρημο, όπου προσπαθεί μόνος να το επιδιορθώσει. Εκεί τον πλησιάζει ένα παράξενο πλάσμα, που το ονομάζει Μικρό Πρίγκιπα. Σταδιακά ανακαλύπτει ότι έρχεται από άλλον πλανήτη. Το Μικρό Πρίγκιπα χαρακτηρίζουν η φαντασία, η ευαισθησία, η υπευθυνότητα, η αισιοδοξία και η σοφία. Εκτιμά και απολαμβάνει τις απλές χαρές της ζωής ενώ αρνείται να αποδεχθεί τον ανούσιο και ανιαρό τρόπο ζωής των ενηλίκων. Στο τέλος της αφήγησης οδηγείται στην αυτοθυσία για να βρεθεί ξανά κοντά στο τριαντάφυλλο που έχει αφήσει πίσω στον πλανήτη του, προσπαθώντας ταυτόχρονα με κάθε τρόπο να παρηγορήσει τον πιλότο για την επώδυνη αναχώρησή του από τη γη.
Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του Μικρού Πρίγκιπα αντιπαρατίθενται σε αυτά των κατοίκων των άλλων πλανητών. Ο βασιλιάς, ο ματαιόδοξος, ο μπεκρής, ο επιχειρηματίας, ο γεωγράφος και ο φανοκόρος ενσαρκώνουν το πάθος για δύναμη, δόξα, χρήμα, εξουσία ή αντίθετα, την παραίτηση από τον αγώνα της ζωής και την αδυναμία προσαρμογής στις εξελίξεις. Πρόκειται για πρόσωπα που καθώς αγγίζουν τη γελοιότητα, μας υποβάλλουν τα αδιέξοδα, την τραγικότητα, τη μοναξιά τους (Ηλία, 2007).
- Παρουσίαση δραστηριοτήτων και αποτελεσμάτων
6.1.Παιχνίδια με το Μικρό Πρίγκιπα
Στο πρώτο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το άγγιγμα των νηπίων με το μαγικό ραβδί, τα μεταμορφώνει σε όποιο από τα λογοτεχνικά πρόσωπα του βιβλίου επιθυμούν. Έτσι εκφράζεται η ταύτισή τους με το πρόσωπο αυτό. Τα νήπια για να μεταμορφωθούν στον ήρωα που επιλέγουν, χρησιμοποιούν κάποιο από τα αντικείμενα μεταμφίεσης. Λόγου χάριν, φορούν το κασκόλ, εφόσον επιθυμούν να υποδυθούν το Μικρό Πρίγκιπα ή μπαίνουν μέσα σε κάποιο από τα στεφάνια του χουλα-χουπ, τα οποία αναπαριστούν τους διάφορους πλανήτες, προκειμένου να υποδυθούν τους κατοίκους τους. Καθώς η αφηγηματική υπόθεση αποδίδεται στο πλαίσιο του προγράμματος μέσα από την οπτική του ήρωα που το κάθε νήπιο έχει επιλέξει, οι απαντήσεις των νηπίων δίνονται σε πρώτο ενικό πρόσωπο.
Από τα τρία κείμενα νηπίων που παρατίθενται στη συνέχεια σχετικά με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το πρώτο αναφέρεται στο κεφάλαιο ΧΙΙΙ, όπου ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέπτεται τον πλανήτη ενός επιχειρηματία, ο οποίος ακατάπαυστα υπολογίζει το πλήθος των αστεριών, επειδή τα θεωρεί ιδιοκτησία του: «Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και μετράω τ’ αστέρια, για να πω στο Θεό πόσα είναι, επειδή εκείνος νομίζω πως θα βαριέται να τα μετρήσει. Όταν είναι μέρα και δεν φαίνονται τ’ αστέρια, μετράω τον ουρανό, για να πω στους ανθρώπους πόσο μεγάλος είναι. ΄Ολοι θα ήθελαν να ξέρουν, αλλά δεν τον μετράνε μόνοι τους, για να μην τους μαλώσει ο Θεός. Εμένα όμως ο Θεός είναι φίλος μου, γιατί του μετράω τ’ αστέρια».
Το δεύτερο κείμενο αναφέρεται στο κεφάλαιο ΧΙV, όπου ο Μικρός Πρίγκιπας συναντά ένα γεωγράφο, που του ζητά πληροφορίες για τον πλανήτη του, προκειμένου να τις καταγράψει στο βιβλίο του: «Είμαι γεωγράφος και ζητάω από το Μικρό Πρίγκιπα να μου δώσει στοιχεία, για να γράψω για τον πλανήτη του. Για το δικό μου πλανήτη δεν έχω γράψει ακόμη, γιατί μέχρι τώρα δεν έχω βρει καιρό να τον εξερευνήσω. Είχα να γράψω για τους άλλους πλανήτες, αφού έρχονταν συνέχεια διάφοροι εξερευνητές, ο ματαιόδοξος, ο επιχειρηματίας και άλλοι και μου έδιναν στοιχεία για τους πλανήτες τους. Μου έχει απομείνει μόνο μια τελευταία σελίδα στο βιβλίο μου, κι εκεί γράφω για τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Δεν έχω άλλο χαρτί. Όταν φύγει ο Μικρός Πρίγκιπας, θα ψάξω στα μαγαζιά, για να αγοράσω χαρτί. Εκεί θα γράψω για το δικό μου πλανήτη, που θα τον έχω εξερευνήσει, ψάχνοντας για χαρτί».
Το τρίτο κείμενο αναφέρεται στο κεφάλαιο XXVI, όπου ο Μικρός Πρίγκιπας, προκειμένου να επιστρέψει στον πλανήτη του για να φροντίσει το λουλούδι, επιλέγει να πεθάνει από δάγκωμα δηλητηριώδους φιδιού: «Είμαι ο πιλότος. Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ξαπλωμένος δίπλα μου και κοιμάται, γιατί είναι κουρασμένος. Περπατήσαμε πολύ, επειδή θέλαμε να φύγουμε από την έρημο. Δεν αρέσει καθόλου στο Μικρό Πρίγκιπα, γιατί η άμμος λερώνει τα ρούχα του».
6.2. Οι συναντήσεις μας με το Μικρό Πρίγκιπα
Το δεύτερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα επικεντρώνεται στον επίλογο του βιβλίου «Ο Μικρός Πρίγκιπας», όπου ο πιλότος-αφηγητής απαρηγόρητος για τον επώδυνο τρόπο που ο Μικρός Πρίγκιπας επέλεξε να επιστρέψει στον πλανήτη του, απευθύνει στους αναγνώστες την ακόλουθη έκκληση: «Αν έρθει τότε κοντά σας ένα παιδί, και γελά, κι έχει χρυσά μαλλιά, και δεν αποκρίνεται όταν το ρωτούνε, θα μαντέψετε βέβαια ποιος είναι. Τότε, σας παρακαλώ, κάντε μου τη χάρη! Μη μ’ αφήσετε να μένω τόσο λυπημένος: γρήγορα γράψτε μου πως ξαναγύρισε…» Τα νήπια ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό, παρουσιάζοντας φανταστικές συναντήσεις τους με τον Μικρό Πρίγκιπα, οπότε παράλληλα συμβάλλουν στην πραγματοποίηση της επιθυμίας του να γνωρίσει φίλους στη γη.
Από τα κείμενα που παρατίθενται ενδεικτικά, το πρώτο είναι ατομικό: «Με την αδερφή μου μυρίζουμε τα λουλούδια στο βάζο που έχουμε σπίτι μας. Ο Μικρός Πρίγκιπας περνά απέξω. Θέλει κι αυτός να μυρίσει τα λουλούδια μας, για να ξέρει τι άρωμα έχουν. Είναι περίεργος αν θα μυρίζουν σαν το δικό του λουλούδι που είναι κόκκινο, επειδή τα δικά μας είναι ροζ. Όταν τα μυρίζει, μας λέει ότι έχουν το ίδιο άρωμα με το λουλούδι του. Έτσι μένει εκεί, για να τα μυρίσει κι άλλο. Όταν του λέω ότι έχω ένα δικό μου ζωάκι, μού ζητάει να το δει. Βλέπει το περιστέρι μου αλλά ούτε τότε φεύγει. Του έχω πει πως η μαμά μου έχει μέσα στην κοιλιά της μωράκι. Θα περιμένει να το δει κι αυτό κι ύστερα θα φύγει».
Η αναφορά στο συγκεκριμένο πρόγραμμα συνεχίζεται με ένα ομαδικό κείμενο: «Στη συμμαθήτριά μας χάρισαν ένα διαστημόπλοιο. Στην αρχή δεν το χρησιμοποιούσε, επειδή δεν ήξερε. Όταν είδε στην τηλεόραση πώς το οδηγούν, έμαθε κι αυτή. Το πήρε και πήγε στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Το πάρκαρε στο πάρκινγκ που είχε χτίσει ο Μικρός Πρίγκιπας δίπλα στο σπίτι του για τα διαστημόπλοια των φίλων του, που πηγαίνουν να τον επισκεφτούν. Όταν η συμμαθήτριά μας έφτασε εκεί, βρήκε το Μικρό Πρίγκιπα να κάνει τούμπες. Ήταν πολύ χαρούμενος που θα γνώριζε μια καινούρια φίλη. Του είπε να σταματήσει τις τούμπες αλλά αυτός συνέχιζε μέχρι που χτύπησε. Τότε τον πήρε αγκαλιά, τον έβαλε στο διαστημόπλοιο και τον έφερε στο σπίτι της, για να τον φροντίσει η μαμά της».
6.3 Με πρότυπο τη συνάντηση πιλότου-Μικρού Πρίγκιπα
Στο τρίτο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με πρότυπο τη συνάντηση του πιλότου με τον Μικρό Πρίγκιπα στην έρημο, τα νήπια καλούνται να παράγουν κείμενα με αντίστοιχες συναντήσεις τους με τον ενήλικο εαυτό τους. Καθώς πρόκειται για συναντήσεις οι οποίες αναφέρονται στο μέλλον τους, κάθε νήπιο προβάλλει στο κείμενό του τις προσωπικές επιθυμίες του, ονειρεύεται την εξέλιξή του. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιδιώκεται η συνειδητοποίηση από τα νήπια του καθοριστικού ρόλου της παιδικής ηλικίας στη ζωή κάθε ανθρώπου.
Για να αντιληφθούν οι μικροί μαθητές ότι τα παιδικά βιώματα παραμένουν μέσα μας και συνιστούν αναπόσπαστο κομμάτι του ενήλικου εαυτού μας, διαβάζεται η αφιέρωση του Εξυπερύ προς το φίλο του, όπου περιλαμβάνεται η φράση «Όλοι οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά, λίγοι όμως το θυμούνται». Στη συνέχεια τα νήπια παρακολουθούν το απόσπασμα του κεφαλαίου ΙΙ, όπου ο πιλότος-αφηγητής εκφράζει την απορία του για την παρουσία του Μικρού Πρίγκιπα στην έρημο: «Φαντάζεστε λοιπόν την έκπληξή μου, τα χαράματα, όταν μία μικρή αλλόκοτη φωνή με ξύπνησε, λέγοντας: – Σας παρακαλώ… Ζωγράφισέ μου ένα αρνί! Κοίταζα λοιπόν αυτήν την οπτασία γουρλώνοντας τα μάτια από κατάπληξη. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι βρισκόμουν χίλια μίλια μακριά από κάθε κατοικημένη περιοχή. Κι όμως ο μικρός μου ανθρωπάκος δε μου φαινόταν να ’χει χαθεί, μήτε πεθαμένος από την κούραση, μήτε πεθαμένος από την πείνα, μήτε πεθαμένος από τη δίψα, μήτε πεθαμένος από το φόβο. Δεν έδειχνε καθόλου σαν παιδί που χάθηκε μέσα στη μέση της ερήμου, χίλια μίλια μακριά από κάθε κατοικημένη περιοχή». Τέλος ακολουθεί η ανάγνωση αποσπάσματος από το ίδιο κεφάλαιο, όπου ο πιλότος διαπιστώνει έκπληκτος ότι ο Μικρός Πρίγκιπας καταλαβαίνει τις ζωγραφιές του, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Όταν τα νήπια συνειδητοποιούν ότι ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ο παιδικός εαυτός του πιλότου, ξεκινούν οι αντίστοιχες αφηγήσεις τους, που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο παιδικός εαυτός προσέρχεται στον ενήλικο, για να καλύψει κάποια δική του ανάγκη, για να αναζητήσει προστασία ή βοήθεια. Σε μερικές άλλες η συνάντηση γίνεται χωρίς ιδιαίτερο λόγο, ωστόσο την απολαμβάνουν εξίσου και ο παιδικός και ο ενήλικος εαυτός. Τέλος, σε ορισμένες αφηγήσεις αυτό που φέρνει τον παιδικό εαυτό κοντά στον ενήλικο, είναι το ενδιαφέρον ή ο θαυμασμός του πρώτου για τα επιτεύγματα του τελευταίου.
Από τα σχετικά κείμενα παρατίθεται αρχικά αυτό μιας μαθήτριας: «Είναι βράδυ και δουλεύω. Είμαι τραγουδίστρια. Στους ανθρώπους αρέσει το τραγούδι μου. Το καταλαβαίνω, επειδή χορεύουν. Εκεί στο χώρο που τραγουδάω, βλέπω μπροστά μου το κοριτσάκι που ήμουνα παλιά. Το αναγνωρίζω αμέσως, γιατί το θυμάμαι καλά. Έχει έρθει εκεί, επειδή του αρέσουν οι φιόγκοι μου. Αγοράζω φιόγκους από τη φίλη μου, που τους φτιάχνει μόνη της. Την τελευταία φορά αγόρασα αυτόν τον πολύ όμορφο μπλε φιόγκο που φοράω και τώρα. Χαρίζω στο κοριτσάκι ένα φιόγκο μου ροζ. Χάρηκα πολύ που το είδα αλλά δεν ξέρω αν θα το ξαναδώ. Τώρα μένω σε άλλο σπίτι. Ίσως όμως αν πάω κάποια μέρα επίσκεψη στο σπίτι που μεγάλωσα, να το βρω εκεί να με περιμένει. Ξέρω πως είναι ευτυχισμένο, αφού πάντα αυτό που ήθελε, ήταν να γίνει τραγουδίστρια. Το όνειρό του τώρα είναι πραγματικότητα».
Η παρουσίαση αυτού του προγράμματος ολοκληρώνεται με το κείμενο ενός ακόμη μαθητή: «Έχω έρθει με το αμάξι μου για ψάρεμα. Φοράω τη μπλε φόρμα μου κι έχω πάρει μαζί μου εννέα καλάμια. Τα ψάρια που πιάνω, τα πουλάω στο παζάρι. Κρατάω όμως μερικά, για να τα τρώμε μαζί με τη γυναίκα μου. Έτσι όπως είμαι εδώ στη θάλασσα, βλέπω μπροστά μου το μικρό εαυτό μου. Με ρωτάει τι θα φτιάξει η μαμά σήμερα να φάμε κι εγώ του δείχνω τα ψάρια που έπιασα, για να του φτιάξει ψαρόσουπα. Του ζητάω να έρχεται όποτε ψαρεύω να με βρίσκει στην παραλία, για να του δίνω ψάρια. Είναι πολύ ευτυχισμένος, επειδή έχω δικό μου αμάξι. Είναι μπλε, το αγαπημένο του χρώμα»
- Αξιολόγηση
Όπως αποδεικνύεται από την παράθεση των αποτελεσμάτων των τριών προγραμμάτων, το σύνολο των κοινών στόχων επιτεύχθηκαν πλήρως. Αναλυτικότερα, τα νήπια εξοικειώθηκαν με το λογοτεχνικό πρόσωπο του Μικρού Πρίγκιπα ως φορέα οικουμενικών και διαχρονικών αξιών. Συνειδητοποιώντας τη σπουδαιότητα της παιδικής ηλικίας, τον καθοριστικό ρόλο της στη μετέπειτα ζωή, αποκτούν αυτοπεποίθηση και αρχίζουν να κατακτούν την αυτογνωσία.
Μέσα από την αναγνωστική απόλαυση του συγκεκριμένου έργου συνειδητοποίησαν τη δημιουργικότητα της αναγνωστικής διαδικασίας και ανέπτυξαν θετική στάση για τα λογοτεχνικά βιβλία γενικότερα. Η ποικιλία και η ευστοχία της αναγνωστικής ανταπόκρισης των νηπίων στο έργο του Εξυπερύ αποδεικνύει πόσο η λογοτεχνική ποιότητα συνιστά πολύτιμο ερέθισμα για την αποκλίνουσα σκέψη τους.
Τα νήπια συνεργάστηκαν πρόθυμα και επικοινώνησαν ουσιαστικά μεταξύ τους, με σημείο αναφοράς το έργο του Εξυπερύ. Επίσης καλλιεργήθηκε η ικανότητά τους να παράγουν πλήρη και σαφή αφηγηματικά κείμενα. Επιπλέον κατανόησαν τη δυνατότητα της γραφής να αναπαριστά πιστά τον προφορικό λόγο.
Το ενδιαφέρον για τα προγράμματα διατηρήθηκε αδιάπτωτο σε όλη τη διάρκειά τους. Όλα τα νήπια ανυπομονούσαν να παράγουν τα δικά τους κείμενα. Ως ακροατές παρακολουθούσαν με τεράστιο ενδιαφέρον τις αφηγήσεις των συμμαθητών τους. ΄Ολες δε οι αφηγηματικές εκδοχές των νηπίων ήταν ευφάνταστες και αισιόδοξες.
Τα συγκεκριμένα προγράμματα θα μπορούσαν εκτός από τα νηπιαγωγεία να υλοποιηθούν και στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Booth, W. (1987). The Rhetoric of Fiction. Middlesex: Penguin Books.
Huck, C., Hepler, S. and Hickman, J. (1979). Children’s Literature in the Elementary School. Austin: Holt, Rinehart and Winston.
Iser, W. (1990). The Implied Reader. Patterns of Communication in Prose Fiction from Bunyan to Beckett. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Iser W. (1991). The Act of Reading. A theory of Aesthetic Response. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Tompkins, J. (1988). The reader in history: The changing shape of literary – response. Στο J. Tompkins (Επιμ.), Reader-response criticism. From Formalism to Post-Structuralism. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press, 201-232.
Γραμματάς, Θ. (2014). Το θέατρο στην εκπαίδευση. Καλλιτεχνική έκφραση και παιδαγωγία. Αθήνα: Διάδραση.
Exupery, A. (1968). Ο Μικρός Πρίγκιπας, μτφρ. Στρ. Τσίρκας. Αθήνα: Ηριδανός.
Ηλία, Ε. και Ματσαγγούρας Η. (2006). Από το παιχνίδι στο λόγο: Παραγωγή παιδικών κειμένων μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες. Στο Π. Παπούλια-Τζελέπη, Α. Φτερνιάτη, Κ. Θηβαίος (Επιμ.), Έρευνα και Πρακτική του Γραμματισμού στην Ελληνική Κοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 307-317.
Ηλία, Ε. (2007). Μαθητές και δάσκαλοι από τη λογοτεχνική ανάγνωση στη δημιουργική αναδιήγηση. Διαδρομές 85, 20-26.
Ηλία, Ε. (2012). Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα. Αθήνα: Ηριδανός.
Κουλουμπή-Παπαπετροπούλου, Κ. (1993). Ο Μικρός Πρίγκιπας ξαναγυρίζει κοντά μας, αναζητεί ανθρώπους. Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας 8, 81-85.
Κωτόπουλος, Τ. (2012). Η «νομιμοποίηση» της δημιουργικής γραφής, ΚΕΙΜΕΝΑ 15, http://keimena.ece.uth.gr
Ματσαγγούρας, Η. και Κουλουμπαρίτση, Α. (1999). Ένα Πρόγραμμα Διδασκαλίας της Κριτικής Σκέψης: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Παραγωγή του Γραπτού Λόγου, Ψυχολογία 6(3), 299-396.
Ματσαγγούρας, Η. Γ. (2001). Η Σχολική Τάξη, τ. Β΄ : Κειμενοκεντρική Προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα.
Pascucci, M. και Rossi, F. (2002). ΄Oχι μόνο γραφέας, Γέφυρες 6, 16-23.
Ποσλανιέκ, Κ. (1992). Να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα, μτφρ. Στ. Αθήνη. Αθήνα: Καστανιώτης.
Χουιζίνγκα, Γ. (1989). Ο άνθρωπος και το παιχνίδι, μτφρ. Σ. Ροζάκης – Γ. Λυκιαρδόπουλος. Αθήνα: Γνώση.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΙΠΑ του ΕΞΥΠΕΡΥ από την Ελένη Α. Ηλία
Εκδ. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ασπροπύργου
ISBN: 960 – 88684 – 1 – 6
Οι εμψυχωτικές δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν ξεχωριστά για κάθε κεφάλαιο του έργου του Εξυπερύ Ο Μικρός Πρίγκιπας, προκειμένου τα νήπια να παράγουν τα αφηγηματικά κείμενά τους, περιγράφονται αναλυτικά στο παρόν βιβλίο:
Κεφάλαιο Ι
Τίτλος: Η μοναξιά του μικρού ζωγράφου
Περίληψη: Ο ήρωας, ένας πιλότος που είναι και αφηγητής της ιστορίας, παρουσιάζει τις πρώτες του απόπειρες στη ζωγραφική στην ηλικία των έξι ετών. Εξηγεί επίσης πως τον αποθάρρυνε το γεγονός ότι οι άλλοι δεν καταλάβαιναν πως η ζωγραφιά του απεικόνιζε κάποιο βόα που είχε καταπιεί έναν ολόκληρο ελέφαντα και έτσι δεν ζωγράφισε ποτέ ξανά.
Δραστηριότητα Α. Κάποιο παιδί ζωγραφίζει με το μαγικό μολύβι στο μαγικό χαρτί. Τα υπόλοιπα παιδιά λένε τι βλέπουν κοιτάζοντας το λευκό χαρτί, που αποκαλούμε «μαγική ζωγραφιά». Τα παιδιά ψηφίζουν ποια από τις περιγραφές προτιμούν και από κει και πέρα συνεχίζουν ομαδικά την ιστορία.
Δραστηριότητα Β. Τα παιδιά κοιτάζουν με τα γυαλιά της φαντασίας το πρώτο σχέδιο του πιλότου στο βιβλίο και το παρουσιάζουν.
Κεφάλαιο ΙΙ
Τίτλος: Το ζωγραφιστό αρνί του μικρού πρίγκιπα.
Περίληψη: Καθώς ο πιλότος επισκευάζει το αεροπλάνο του στην έρημο, τον πλησιάζει κάποιο παράξενο παιδί, που του ζητά να ζωγραφίσει για εκείνο ένα αρνί. Ύστερα από αρκετά αποτυχημένα σχέδια, ο πιλότος ζωγραφίζει ένα κασόνι με τρύπες, το οποίο ικανοποιεί απόλυτα το παιδί, αφού μπορεί να κοιτάζει το αρνί μέσα από τις τρύπες.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά φορούν ξανά τα γυαλιά της φαντασίας, για να δουν μέσα από τις τρύπες τι υπάρχει στο κασόνι που ζωγράφισε ο πιλότος στον Μικρό Πρίγκιπα.
Κεφάλαιο ΙΙΙ
Τίτλος: Ανακαλύπτοντας την ταυτότητα του καινούργιου φίλου.
Περίληψη: Συζητώντας ο πιλότος με το παράξενο παιδάκι που το αποκαλεί Μικρό Πρίγκιπα, πληροφορείται ότι έρχεται από κάποιον άλλο πλανήτη, που είναι πολύ μικρός σε μέγεθος.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά κοιτάζουν με το μαγικό τηλεσκόπιο για να διακρίνουν τον πλανήτη του μικρού πρίγκιπα.
Κεφάλαιο IV
Τίτλος: Γνωριμία με έναν μακρινό πλανήτη.
Περίληψη: Ο αφηγητής επιστρατεύει τις γνώσεις του στην αστρονομία και ανακαλύπτει τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Επίσης αναφέρεται στην αγωνία του να ζωγραφίσει το πορτρέτο του παράξενου φίλου του όσο γίνεται πιο πιστά για να τον γνωρίσουμε όλοι οι άνθρωποι.
Δραστηριότητα Α. Τα παιδιά με το μαγικό μολύβι που γράφει αόρατα, σημειώνουν ένα όνομα για τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Το ανακοινώνουν στους συμμαθητές τους και στη συνέχεια η ομάδα ψηφίζει το όνομα που επιθυμεί να αποκτήσει ο πλανήτης του Μικρού Πρίγκιπα.
Δραστηριότητα Β. Τα παιδιά κοιτάζουν στο μαγικό χαρτί που είναι κενό, το πορτρέτο του Μικρού Πρίγκιπα και το περιγράφουν.
Κεφάλαιο V
Τίτλος: Η χλωρίδα του πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας μιλά στον πιλότο για τις καθημερινές κηπουρικές δραστηριότητες που πραγματοποιούσε στον τόπο του. Κυρίως αναφέρεται στους σπόρους των μπαομπάμπ, δέντρων που η ανάπτυξή τους θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τον πλανήτη του.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά σκουπίζουν με τη μαγική σκούπα και συγκεντρώνουν σπόρους φυτών από τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα.
Κεφάλαιο VI
Τίτλος: Ο Μικρός Πρίγκιπας και το ηλιοβασίλεμα
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας εκφράζει στον πιλότο την επιθυμία να δει το ηλιοβασίλεμα. Θυμάται τη δυνατότητα που είχε στον μικρό πλανήτη του να το απολαμβάνει οποιαδήποτε στιγμή αισθανόταν την ανάγκη.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά φορούν διαδοχικά ένα κασκόλ και μεταμορφώνονται σε Μικρό Πρίγκιπα, για να μιλήσουν για το ηλιοβασίλεμα.
Κεφάλαιο VII
Τίτλος: Εξερεύνηση στη χώρα των Δακρύων.
Περίληψη: Ο πιλότος δυσκολεύεται να επισκευάσει το αεροπλάνο του ενώ το πόσιμο νερό λιγοστεύει δραματικά. Η αγωνία τού προκαλεί εκνευρισμό. Έτσι θυμώνει με τον Μικρό Πρίγκιπα που θέλει να συζητήσει μαζί του. Το παιδί αισθάνεται πληγωμένο και ξεσπά σε κλάματα. Ο πιλότος εγκαταλείπει τη δουλειά του για να το παρηγορήσει.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά μπαίνουν διαδοχικά στη χώρα των Δακρύων, που έχουμε φτιάξει, σκορπίζοντας στο πάτωμα κομμάτια από χαρτόνι σε λευκό και γκρι χρώμα, τα οποία έχουν το σχήμα των σταγόνων. Ανάμεσα στα δάκρυα βρίσκεται το κασκόλ του Μικρού Πρίγκιπα, για να φανερώσει την παρουσία του εκεί. Όταν τα νήπια ολοκληρώνουν την εξερεύνησή τους, παρουσιάζουν τις εντυπώσεις τους.
Κεφάλαιο VIII
Τίτλος: Το απαιτητικό τριαντάφυλλο.
Περίληψη: Ο πιλότος μιλάει για το μοναδικό τριαντάφυλλο που υπήρχε στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Το λουλούδι αυτό είχε την απαίτηση να το φροντίζουν συνεχώς, γεγονός που προκαλούσε δυσαρέσκεια στο αγόρι.
Δραστηριότητα. Τα παιδιά επιλέγουν εάν θα μεταμορφωθούν στο Τριαντάφυλλο ή στο Μικρό Πρίγκιπα, χρησιμοποιώντας μια κόκκινη φόδρα ή το κασκόλ αντίστοιχα. Αφού φορέσουν το ανάλογο διακριτικό, δέχονται ερωτήσεις, προκειμένου να εκφράσουν την ανταπόκρισή τους.
Κεφάλαιο ΙΧ
Τίτλος: Ο αποχωρισμός
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας αποχαιρετά με θλίψη το λουλούδι, για να ταξιδέψει στους άλλους πλανήτες. Τότε μόνο το τριαντάφυλλο ομολογεί ότι τον αγαπά.
Δραστηριότητα. Η ίδια με του προηγούμενου κεφαλαίου, ώστε τα νήπια να εκφραστούν είτε ως Τριαντάφυλλο είτε ως Μικρός Πρίγκιπας.
Κεφάλαιο Χ
Τίτλος: Στον πλανήτη του Βασιλιά
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέπτεται έναν πλανήτη που ο μαναδικός του κάτοικος αυτοαποκαλείται βασιλιάς και δηλώνει ότι εξουσιάζει ολόκληρο το σύμπαν. Όταν όμως το αγόρι ζητά την παρέμβαση του για να απολαύσει το ηλιοβασίλεμα πριν από τη συνηθισμένη ώρα, διαπιστώνει ότι ισχυρισμός του βασιλιά είναι αβάσιμος.
Δραστηριότητα. Στα επόμενα έξι κεφάλαια, από το Χ έως το ΧV χρησιμοποιούμε κοινή δραστηριότητα, αν και την εμπλουτίζουμε με διαφορετικά στοιχεία. Για να φανερώσουμε την παρουσία του Μικρού Πρίγκιπα σε κάθε νέο πλανήτη. Ένα κίτρινο στεφάνι του χουλα Χουπ αναπαριστά τον πλανήτη του πρίγκιπα που είναι η αφετηρία του ταξιδιού του. Την ανάπτυξη τους για κάθε επόμενο πλανήτη, μας λέει η παρουσία στο μπάνιο σε διαφορετικό χρόνο. Στον πλανήτη του βασιλιά υπάρχουν μια καρέκλα παιδική, διαμορφωμένη σε θρόνο και 2 μεγάλα χρωματιστά τουβλάκια τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, ώστε να σχηματίζουν σκαμνάκι. Το μαγικό ραβδί αγγίζει κάθε παιδί διαδοχικά. Κι εκείνο ανάλογα με το ρόλο που επιλέγει κάθεται στην αντίστοιχη θέση.
Κεφάλαιο ΧΙ
Τίτλος: Στον πλανήτη του ματαιόδοξου
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέπτεται τον πλανήτη, όπου κατοικεί μονάχα ένας ματαιόδοξος. Εκείνος του ζητά να τον χειροκροτάει και να τον κολακεύει. Αρχικά το αγόρι διασκεδάζει, σύντομα όμως βαριέται και απομακρύνεται.
Δραστηριότητα: Στο τρίτο στεφάνι του Χούλα Χουπ που προσθέτουμε, τοποθετούμε ένα ψηλό καπέλο, ένα καθρεφτάκι, το γνωστό κασκόλ και μια μπάλα. Όταν το μαγικό ραβδί αγγίζει κάθε παιδί, εάν εκείνο επιλέγει να μεταμορφωθεί σε Ματαιόδοξο, μπαίνει στο στεφάνι, φορά το καπέλο και κοιτάζεται στο καθρεφτάκι. Μάλιστα για να βεβαιωθούμε για τη μεταμόρφωσή του, το χειροκροτούμε, οπότε βγάζει το καπέλο του και υποκλίνεται για να μας ευχαριστήσει. Αντίθετα, εάν το παιδί επιλέγει το ρόλο του Μικρού Πρίγκιπα, φορά το κασκόλ και κρατά την μπάλα.
Κεφάλαιο ΧΙΙ
Τίτλος: Στον πλανήτη του Μεθύστακα
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέπτεται έναν ακόμα πλανήτη, ο οποίος κατοικείται από κάποιον που είναι διαρκώς μεθυσμένος. Το αγόρι τον ρωτά με ενδιαφέρον για ποιο λόγο πίνει. Από την απάντησή του διαπιστώνει ότι ο μεθύστακας είναι εξίσου παράλογος με τους κατοίκους των προηγούμενων πλανητών.
Δραστηριότητα: Χρησιμοποιούμε και τέταρτο στεφάνι, στο οποίο τοποθετούμε διάφορα μπουκάλια, ένα παγουρίνο και το κασκόλ. Κάθε παιδί που το αγγίζει το μαγικό ραβδί, επιλέγει ή να πάρει κάποιο μπουκάλι ή να φορέσει το κασκόλ και να κρατήσει το παγουρίνο. Στην πρώτη περίπτωση έχει επιλέξει τον ρόλο του μεθύστακα ενώ στη δεύτερη αυτόν του Μικρού Πρίγκιπα.
Κεφάλαιο ΧΙΙΙ
Τίτλος: Στον πλανήτη του Επιχειρηματία
Περίληψη: Στον επόμενο πλανήτη τον οποίο επισκέπτεται ο Μικρός Πρίγκιπας, κατοικεί ένας επιχειρηματίας που έχει την εντύπωση ότι είναι ο ιδιοκτήτης των αστεριών. Περνά όλες τις μέρες του μετρώντας την περιουσία του και τα βράδια κλειδώνουν το χαρτάκι με τους λογαριασμούς του στο συρτάρι.
Δραστηριότητα: Στο πέμπτο στεφάνι που αντιστοιχεί στον πλανήτη του επιχειρηματία, τοποθετούμε ένα κομπιουτεράκι, το κασκόλ και μια μικρή κιθαρίτσα. Κάθε παιδί όταν το αγγίζει το μαγικό ραβδί, επιλέγει είτε το κομπιουτεράκι, όποτε υποδύεται τον επιχειρηματία είτε την κιθάρα και το κασκόλ, οπότε υποδύεται τον Μικρό Πρίγκιπα.
Κεφάλαιο ΧΙV
Τίτλος: Στον πλανήτη του Φανοκόρου
Περίληψη: Ο πλανήτης που επισκέπτεται στη συνέχεια ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι εξαιρετικά μικρός. Ο μοναδικός του κάτοικος αναβοσβήνει ασταμάτητα ένα φανάρι, καθώς η ημέρα με τη νύχτα εναλλάσσονται σε χρονικό διάστημα ενός λεπτού. Ο φανοκόρος αν και αντιλαμβάνεται τη ματαιότητα της αποστολής του, ωστόσο δεν μπορεί να τη σταματήσει, γιατί περιμένει σχετική εντολή. Με τη στάση του αυτή προκαλεί τη συμπάθεια του Μικρού Πρίγκιπα.
Δραστηριότητα: Στο έκτο στεφάνι τοποθετούμε το κασκόλ και ένα φανάρι με μπαταρία. Το κάθε παιδί που επιλέγει το ρόλο του Μικρού Πρίγκιπα μετά από το άγγιγμα του μαγικού ραβδιού φοράει το κασκόλ ενώ κάθε παιδί που επιλέγει το ρόλο του φανοκόρου, αναβοσβήνει το φαναράκι.
Κεφάλαιο XV
Τίτλος: Στον πλανήτη του Γεωγράφου
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας φτάνει σε ένα μεγαλύτερο πλανήτη, όπου κατοικεί ένας άντρας που γράφει επιστημονικά βιβλία Γεωγραφίας. Όταν όμως το αγόρι του ζητά πληροφορίες για τον ίδιο του τον πλανήτη, εκείνος δεν είναι σε θέση να απαντήσει, επειδή δεν υπάρχει κανένας εξερευνητής, για να του περιγράψει τον πλανήτη όπου ζει.
Δραστηριότητα: Στο έβδομο στεφάνι του Χουλα Χουπ τοποθετούμε ένα μεγάλο τετράδιο με χοντρό εξώφυλλο, μολύβι και ξύστρα, καθώς και το κασκόλ και έναν ταξιδιωτικό σάκο. Τα τρία πρώτα αντικείμενα τα χρησιμοποιεί όποιο παιδί επιλεγεί στο άγγιγμα του μαγικού ραβδιού να μεταμορφωθεί σε επιστήμονα γεωγράφο. Τα δύο τελευταία χρησιμοποιούνται από όποιον μαθητή υποδύεται τον Μικρό Πρίγκιπα που λειτουργεί στην περίπτωση αυτή σαν εξερευνητής, καθώς δίνει στον γεωγράφο στοιχεία για τον πλανήτη του.
Κεφάλαιο XVI
Τίτλος: Ο πληθυσμός της γης
Περίληψη: Σύμφωνα με την υπόδειξη του Γεωγράφου, ο έβδομος πλανήτης όπου ταξιδεύει ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι η Γη, που έχει τεράστιο μέγεθος σε σχέση με όλους τους προηγούμενους πλανήτες. Ο αφηγητής για να αποδώσει την έκταση της γης αναφέρεται στον πληθυσμό της, τον οποίο δεν μετρά συνολικά αλλά ανά ιδιότητες των κατοίκων της. Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί τις έξι ιδιότητες των κατοίκων των διαφόρων πλανητών.
Δραστηριότητα: Ένα παιδί υποδύεται το δημοσιογράφο και τα υπόλοιπα τους κατοίκους της γης, από τους οποίους παίρνει συνέντευξη. Ο δημοσιογράφος στο ρεπορτάζ του ρωτά τους κατοίκους για την ιδιότητά τους και για τις ιδιότητες που διακρίνει στους γύρω του. Ύστερα ανακοινώνει τον απολογισμό.
Κεφάλαιο XVII
Τίτλος: Η υπόσχεση του αινιγματικού φιδιού
Περίληψη: Το πρώτο πλάσμα της Γης που συναντιέται με τον Μικρό Πρίγκιπα, είναι ένα φίδι, το οποίο του υπόσχεται να τον βοηθήσει να επιστρέψει στον πλανήτη του, όποτε εκείνος το επιθυμήσει. Ο Μικρός Πρίγκιπας αμφισβητεί αρχικά τη δύναμη του φιδιού ενώ ο υπαινιγμός του τού δημιουργεί απορίες.
Δραστηριότητα: Τα παιδιά διαμορφώνουν ελεύθερα τον πλανήτη Γη, τοποθετώντας κυκλικά διάφορα αντικείμενα. Στο κέντρο του σχηματιζόμενου κύκλου αφήνουμε το κασκόλ και ένα πλαστικό φίδι ή χοντρό σκοινί. Το μαγικό ραβδί αγγίζει διαδοχικά τα νήπια, τα οποία αποφασίζουν αν θα μεταμορφωθούν σε Μικρό Πρίγκιπα φορώντας το κασκόλ ή σε φίδι, κρατώντας πλαστικό φίδι ή το σκοινί.
Κεφάλαιο XVIII
Τίτλος: Αναζητώντας τους ανθρώπους
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας περπατώντας στην έρημο, συναντάει ένα απλό αγριολούλουδο, το οποίο ρωτά πού θα συναντήσει τους ανθρώπους, όμως εκείνο δεν μπορεί να τον βοηθήσει σχετικά.
Δραστηριότητα: Τα νήπια δραματοποιούν το συγκεκριμένο κεφάλαιο, υποδυόμενα τα αγριολούλουδα με τη στάση του σώματός τους, ενώ κάποιο που περιφέρεται ανάμεσά τους φορώντας το κασκόλ, υποδύεται τον Μικρό Πρίγκιπα. Ο τελευταίος ρωτά όποιο από τα αγριολούλουδα επιλέγει, «πού πήγαν οι άνθρωποι».
Κεφάλαιο XIX
Τίτλος: Ο διάλογος
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας ακούγοντας την ηχώ του, καθώς φωνάζει για να του απαντήσουν οι άνθρωποι, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι κάτοικοι της γης δεν έχουν φαντασία.
Δραστηριότητα: Το παιδί στο οποίο φοράμε το κασκόλ μεταμορφώνεται σε Μικρό Πρίγκιπα και επιλέγει τον συμμαθητή του, που θα υποδυθεί την ηχώ του. Ο Μικρός Πρίγκιπας φωνάζει διάφορες φράσεις, τις οποίες το άλλο παιδί επαναλαμβάνει. Στη συνέχεια ο Μικρός Πρίγκιπας διατυπώνει το συμπέρασμά του για τους ανθρώπους.
Κεφάλαιο XX
Τίτλος: Η λύπη που έφερε ένας τριαντάφυλλοκήπος
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκηπας φτάνει σε ένα μεγάλο ανθισμένο τριανταφυλλοκήπο. Όταν διαπιστώνει πως όλα τα λουλούδια του είναι όμοια με το τριαντάφυλλο στον πλανήτη του, που ισχυριζόταν ότι είναι μοναδικό, αισθάνεται εξαπατημένος και κλαίει.
Δραστηριότητα: Το παιδί το οποίο φοράει το κασκόλ, υποδύεται τον Μικρό Πρίγκιπα και τα υπόλοιπα παιδιά υποδύονται τα τριαντάφυλλα του κήπου. Ο Μικρός Πρίγκιπας περιφέρεται ανάμεσά τους, συνομιλεί με όποια από εκείνα επιθυμεί και στη συνέχεια εκφράζει τις εντυπώσεις του.
Κεφάλαιο XXI
Τίτλος: Η εξημέρωση της αλεπούς
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας συναντά μια αλεπού, που του προτείνει να την εξημερώσει. Αφού τελικά γίνονται φίλοι, θλίβονται και οι δύο όταν πρέπει να την αποχωριστεί. Η αλεπού ωστόσο δηλώνει στον Μικρό Πρίγκιπα πως δεν μετανιώνει για τη φιλία τους, έστω και αν η απομάκρυνσή του θα της προκαλέσει πόνο, γιατί όλες οι εμπειρίες είναι πολύτιμες. Βοηθά ακόμη τον Μικρό Πρίγκιπα να καταλάβει ότι το τριαντάφυλλο στον πλανήτη του είναι πραγματικά μοναδικό για τον ίδιο, εφόσον έχει συνδεθεί μαζί του.
Δραστηριότητα: Τα παιδιά διαμορφώνουν ελεύθερα τον πλανήτη γη, όπου τοποθετείται μια γούνινη ουρά και το κασκόλ. Ύστερα από το άγγιγμα του μαγικού ραβδιού, το κάθε νήπιο μεταμορφώνεται σε αλεπού εφόσον φορά την ουρά ή σε Μικρό Πρίγκιπα, εφόσον φορά το κασκόλ.
Κεφάλαιο XXII
Τίτλος: Ο μικρός πρίγκιπας στο σιδηροδρομικό σταθμό
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας συνομιλεί με έναν κλειδούχο. Τον ρωτά για τους επιβάτες των τρένων, τα οποία ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα για διαφορετικούς προορισμούς.
Δραστηριότητα: Τα παιδιά διαμορφώνουν το χώρο σαν σιδηροδρομικό σταθμό και κάθονται το ένα πίσω ή απέναντι από το άλλο, για να φαίνονται σαν τους επιβάτες των τρένων. Ένα παιδί το οποίο φορά το κασκόλ υποδύεται τον μικρό πρίγκιπα και ρωτά όποιον επιβάτη επιλέγει «γιατί ταξιδεύει».
Κεφάλαιο ΧΧΙΙΙ
Τίτλος: Ο Μικρός Πρίγκιπας στο εμπορικό κατάστημα
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας ρωτάει έναν έμπορο που πουλά χάπια τα οποία σβήνουν τη δίψα, για τη χρησιμότητα αυτού του προϊόντος. Η απάντηση του εμπόρου ότι έτσι οι διψασμένοι κερδίζουν χρόνο, τον παραξενεύει πολύ.
Δραστηριότητα Α. Διαμορφώνουμε το χώρο σε κατάστημα όπως επιθυμούμε. Στη συνέχεια κάποιο παιδί φορά το κασκόλ, για να υποδυθεί τον Μικρό Πρίγκιπα. Εκείνος δίνει το κομπιουτεράκι σε όποιο συμμαθητή του επιθυμεί, ώστε ο τελευταίος να απαντήσει ως έμπορος στις ερωτήσεις του Μικρού Πρίγκιπα για τα προϊόντα που πουλά.
Δραστηριότητα Β. Όποιο παιδί φορά το κασκόλ του Μικρού Πρίγκιπα, δίνει το κομπιουτεράκι στο συμμαθητή του που επιλέγει, για να υποδυθεί τον έμπορο. Ο τελευταίος απευθύνει στον Μικρό Πρίγκιπα την ερώτηση «εάν είχες 53 λεπτά της ώρας για ξόδεμα, τι θα έκανες». Αφού ο Μικρός Πρίγκιπας απαντήσει, στη συνέχεια φορά το κασκόλ του στον έμπορο, ο οποίος μεταμορφώνεται σε Μικρό Πρίγκιπα και δίνει με τη σειρά του το κομπιουτεράκι στο επόμενο παιδί που θα υποδυθεί τον έμπορο.
Κεφάλαιο XXIV
Τίτλος: Αναζητώντας ένα πηγάδι στην έρημο
Περίληψη: Ο Μικρός Πρίγκιπας πείθει τον πιλότο ότι είναι πιθανόν να ανακαλύψουν ένα πηγάδι στην έρημο. Έτσι ο πιλότος αρχίζει να περπατά κρατώντας στην αγκαλιά του τον μικρό πρίγκιπα που έχει αποκοιμηθεί, ώσπου βρίσκουν το πηγάδι.
Δραστηριότητα: Τα παιδιά διαμορφώνουν το χώρο σαν έρημο. Σε κάποιο σημείο της τοποθετούν το πηγάδι, που είναι φτιαγμένο με τα στεφάνια τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο. Το νήπιο που επιλέγεται, βαδίζει στην έρημο κρατώντας στην αγκαλιά του μια κούκλα η οποία αφορά το κασκόλ. Σταματά σε όποιο σημείο επιθυμεί, είτε μακριά από το πηγάδι είτε δίπλα σε αυτό και απαντά ως πιλότος στις ερωτήσεις που του απευθύνονται.
Κεφάλαιο XXV
Τίτλος: Η επέτειος
Περίληψη: Οι δύο ήρωες ξεδιψούν με το νερό του πηγαδιού. Ο Μικρός Πρίγκιπας συμπληρώνει ήδη ένα χρόνο στη γη και ο πιλότος υποψιάζεται ότι προετοιμάζεται για να επιστρέψει στον πλανήτη του. Το ενδεχόμενο αυτό του προκαλεί θλίψη.
Δραστηριότητα. Τοποθετούμε μια τούρτα φτιαγμένη από τα παιδιά μπροστά από εκείνο το παιδί που φορά το κασκόλ, οπότε υποδύεται τον Μικρό Πρίγκιπα. Ρωτάμε τον Μικρό Πρίγκιπα για την επέτειο που γιορτάζει.
Κεφάλαιο XXVI
Τίτλος: Μια επώδυνη επιστροφή
Ο πιλότος παρακολουθεί τον Μικρό Πρίγκιπα να συνομιλεί με το φίδι και κατανοεί το φόβο του. Ο Μικρός Πρίγκιπας με τη σειρά του επιδιώκει να παρηγορήσει τον πιλότο, επειδή αντιλαμβάνεται πόσο θα τον λυπήσει ο αποχωρισμός. Του μιλά για όλα τα πράγματα που θα τους θυμίζουν όσα έζησαν μαζί. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την πραγματοποίηση του σχεδίου αναχώρησης του μικρού πρίγκιπα, με τη βοήθεια του φιδιού.
Δραστηριότητα Α: Το παιδί που φορά το κασκόλ για να υποδυθεί τον Μικρό Πρίγκιπα, κρατά από το χέρι όποιον επιλέγει για τον ρόλο του πιλότου και περπατούν μαζί. Απευθύνονται και στους δύο ερωτήσεις σχετικές με τα συναισθήματά τους για την αναχώρηση του Μικρού Πρίγκιπα.
Δραστηριότητα Β: Δημιουργούμε τον ουρανό και τα αστέρια με την τεχνική του κολάζ. Στη μία πλευρά του τοποθετούμε το κασκόλ, ενώ στην άλλη ένα αεροπλανάκι. Το παιδί που καλείται, στέκεται στη μία ή την άλλη πλευρά ανάλογα με το αν επιλέγει να υποδυθεί τον Μικρό Πρίγκιπα ή τον πιλότο αντίστοιχα, οπότε μιλάει για τα αστέρια που του θυμίζουν το φίλο του.
Δραστηριότητα Γ: Στο χώρο που έχουμε διαμορφώσει σαν έρημο αφήνουμε το κασκόλ του μικρού πρίγκιπα και ρωτάμε κάθε παιδί που υποδύεται τον πιλότο, τι έχει συμβεί στο φίλο του, προκειμένου να αναφερθεί στο συμβάν του θανάτου του Μικρού Πρίγκιπα από το δάγκωμα του δηλητηριώδους φιδιού.
Κεφάλαιο XXVII
Τίτλος: Η απορία του πιλότου
Περίληψη. Ο πιλότος έξι χρόνια μετά, αναρωτιέται εάν το τριαντάφυλλο του Μικρού Πρίγκιπα υπάρχει ακόμα ή αν το έχει φάει το αρνί που του ζωγράφισε, γιατί το φίμωτρό του δεν ήταν ολοκληρωμένο. Η διάθεση του πιλότου αλλάζει σύμφωνα με τις υποθέσεις που κάνει.
Δραστηριότητα: Σε ένα στεφάνι του Χουλα Χουπ έχουμε τοποθετήσει το κασκόλ, για να φανερώσουμε την επιστροφή του μικρού πρίγκιπα στον πλανήτη του. Μπροστά από το στεφάνι υπάρχουν δύο ζωγραφιές. Η πρώτη δείχνει πρόσωπα αστεριών να γελούν και η δεύτερη πρόσωπα αστεριών να κλαίνε. Ο μαθητής που καλείται να υποδυθεί τον πιλότο, επιλέγει τη μία από τις ζωγραφιές και αναφέρεται στη χαρά ή τη θλίψη των αστεριών σε σχέση με την τύχη του φίλου του, για τον οποίο αγωνιά.
Ακολουθούν ενδεικτικά μερικά από τα ατομικά κείμενα νηπίων, που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου Παιχνίδια με τον Μικρό Πρίγκιπα του Εξυπερύ.
- Στον πλανήτη του βασιλιά:
Είμαι ο Βασιλιάς και βλέπουμε το ηλιοβασίλεμα μαζί με το Μικρό Πρίγκιπα, γιατί μου ζήτησε να διατάξω τον ήλιο να βασιλέψει. Κι εγώ το έκανα, για να τον ευχαριστήσω. ΄Αλλωστε μ’ αρέσει κι εμένα πολύ το ηλιοβασίλεμα. Θα ήθελα να μείνει μαζί μου ο Μικρός Πρίγκπας, γιατί τον αγαπάω. Κι εκείνος μ’ αγαπάει αλλά θα φύγει από κοντά μου. Όμως θα ξανασυναντηθούμε κάποτε στη γη. Θα πάω εκεί, για να τον προσέχω.
Είμαι ο Βασιλιάς και βρίσκομαι στο βασίλειο μου, μαζί με το Μικρό Πρίγκιπα. Τον διέταξα να μείνει εδώ για λίγες μέρες, για να ξεκουραστεί. Είναι πολύ κουρασμένος. Αυτός με υπάκουσε, επειδή χρειάζεται ξεκούραση. Το βασίλειο μου roύ αρέσει πολύ, γιατί έχει πολλά χρυσάφια, ενώ ο πλανήτης του όχι. Όταν ο Μικρός Πρίγκιπας ξεκουραστεί, θα του ευχηθώ καλό ταξίδι. Έχει νευριάσει πάρα πολύ μαζί μου, επειδή διατάζω συνέχεια τους στρατιώτες μου και δεν τους αφήνω να ξεκουραστούν. Αυτός τους λυπάται. Έχει στρατιώτες και στον πλανήτη του αλλά ντρέπεται να τους διατάζει.
- Στον πλανήτη του ματαιόδοξου:
Είμαι ο Ματαιόδοξος και βρίσκομαι στον πλανήτη μου με μια μεγάλη παρέα. Πέρασε κι ο Μικρός Πρίγκιπας από εδώ και θα ξανάρθει πάλι αύριο. Όλη στην παρέα μου λένε ότι είμαι ωραίος. Και μένα μου αρέσουν οι άλλοι, γιατί είναι πιο καλοί από εμένα. Κάνουν όλες τις δουλειές που τους ζητάω. Με σερβίρουν, με κάνουν μπάνιο και με προσέχουν. Όμως κι εγώ κάνω πράγματα γι’ αυτούς. Μ’ αρέσει να με χειροκροτούν, επειδή το έχω συνηθίσει από παλιά. Εγώ αφηγούμαι ιστορίες κι οι άλλοι με χειροκροτούν. Κι ο Μικρός Πρίγκιπας με χειροκροτεί. Κ εγώ χειροκροτώ όποιον κάνει κάτι σπουδαίο και όμορφο. Μ’ αρέσει να χειροκροτώ τους άλλους, γιατί έτσι γυμνάζονται τα χέρια μου.
Είμαι ο Ματαιόδοξος και βρίσκομαι στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, για να φυτέψω λουλούδια. Όταν μεγαλώσουν, ο πλανήτης του θα γίνει πολύ όμορφος. Εγώ στο δικό μου πλανήτη δεν έχω λουλούδια, γιατί δεν μου αρέσουν. Ο Μικρός Πρίγκιπας με χειροκρότησε όταν τελείωσα, γιατί ευχαριστήθηκε για τα λουλούδια. Όταν φεύγω, ο Μικρός Πρίγκιπας βγάζει το καπέλο του και με χαιρετάει και τον χαιρετάω κι εγώ.
Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και βρίσκομαι στον πλανήτη μου μόνος μου. Έχω γυρίσει απ’ τον πλανήτη του Ματαιόδοξου. Είναι ωραίος, μορφωμένος, έξυπνος και πλούσιος και τον θαυμάζω. Τον χειροκροτούσα πολλή ώρα επειδή μου έπαιξε θέατρο. Κι έτσι, μου ξανάπαιξε θέατρο. Εγώ πάλι τον χειροκροτούσα, γιατί μόνο εγώ ήμουνα εκεί. Θα ξαναπάω, γιατί μου άρεσε πολύ το θέατρο αλλά μου αρέσει και να τον χειροκροτώ.
- Στον πλανήτη του μπεκρή:
Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και βρίσκομαι στον πλανήτη του μπεκρή. Όταν μεθάει, μου είπε, δεν ξέρει τι κάνει. Αλλά πίνει, γιατί του λένε οι φίλοι του. Είναι όλοι μεθύστακες. Εγώ πίνω νερό, πορτοκαλάδα, coca – cola και γάλα. Ουίσκι δεν πίνω, γιατί είμαι πάρα πολύ μικρός. Όταν μεγαλώσω, θα πίνω μόνο λίγο, γιατί δεν θέλω να μεθύσω και να μην ξέρω τι κάνω. Αν μεθούσα, δεν θα ήξερα ούτε ν’ ανοίγω τη βρύση, θα την άνοιγα ανάποδα.
Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και βρίσκομαι στον πλανήτη μου. Όταν διψάω, πίνω νερό, γιατί μόνον αυτό έχει ο πλανήτης μου. Πριν από καιρό είχα πάει σ’ έναν πλανήτη με έναν κάτοικο που έπινε ουίσκι, που είχε σε μπουκάλια. Έπινε πολύ ουίσκι και μεθούσε μέχρι που πέθανε. Όταν εγώ τον γνώρισα, μου είπε «καλώς τον». Όταν ρώτησα γιατί πίνει, μου απάντησε, γιατί έτσι ήθελε. Μου έδωσε κι εμένα να πιω. Εγώ όμως όταν δοκίμασα, του είπα ότι δεν μου άρεσε.
- Στον πλανήτη του επιχειρηματία:
Είμαι ο Επιχειρηματίας και μετράω πόσα αστεράκια έχω, για να δω αν είναι λίγα ή πολλά. Είναι μαζί μου ο Μικρός Πρίγκιπας και με βλέπει, για να μάθει κι αυτός πρόσθεση. Αυτός θέλει να μάθει να μετράει τις κόκα – κόλες, για να έχει να δίνει στους φίλους του όταν πηγαίνουν να τον δουν. Εμένα μόνο τα αστέρια μ’ ενδιαφέρουν και μόνο αυτά μετράω, γιατί περνάει η ώρα μου. Όταν φεύγουν οι φίλοι μου και μένω μόνος μου, μετράω τ’ αστέρια. Τα πρωινά έρχονται οι φίλοι μου και τα βράδια υπάρχουν τ’ αστέρια, για να περνάω την ώρα μου.
Είμαι ο Επιχειρηματίας. Βρίσκομαι στο γραφείο μου και μετράω τους ανθρώπους που έρχονται σε μένα για να ρίξουν τα κιλά τους. Έχω μηχανήματα για να τους αδυνατίζω. Υπάρχουν πάρα πολλοί χοντροί στην πόλη μου κι έρχονται όλοι σε μένα. Κι ο Μικρός Πρίγκιπας γι’ αυτόν το λόγο ήρθε σε μένα, για ν’ αδυνατίσει.
Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και βρίσκομαι στον πλανήτη μου. Βλέπω τ’ αστεράκια και τα μετράω, για να δω πόσα είναι και να το πω στο Θεό. Σκέφτηκα μόνος μου να το κάνω αυτό, γιατί φαντάζομαι ότι ο Θεός θα βαριέται να τα μετρήσει. Εγώ δεν βαριέμαι. Όταν είναι μέρα, που δεν φαίνονται τ’ αστέρια, μετράω τον ουρανό, για να δω πόσο μεγάλος είναι και να το πω στους άλλους ανθρώπους. Όλοι θέλουν να ξέρουν, αλλά δεν τον μετράνε μόνοι τους, για να μην θυμώσει ο Θεός. Εμένα όμως ο Θεός με αφήνει, αφού είναι φίλος μου, γιατί του μετράω τ’ αστέρια.
- Στον πλανήτη του φανανάφτη:
Είμαι στον πλανήτη μου κι ανάβω το φανάρι τη νύχτα, για να διαβάζω το βιβλίο μου, που είναι μεγάλο και ωραίο. Όλη τη νύχτα διαβάζω και δεν κοιμάμαι καθόλου. Τη μέρα δουλεύω, τρώω, κοιμάμαι και παίζω μπάλα. Γνώρισα και το Μικρό Πρίγκιπα. Ήρθε στον πλανήτη μου να του δώσω χρήματα, ν’ αγοράσει ρούχα. Εγώ έχω χρήματα από τη δουλειά μου. Μαζεύω λουλούδια και τα πουλάω στις νύφες.
Είμαι ο Φανανάφτης και βρίσκομαι στον πλανήτη μου. Δουλεύω μέρα και νύχτα. Ανάβω και σβήνω το φως, γιατί είναι επείγον. Με τη δουλειά μου βοηθάω τους ανθρώπους που είναι στους άλλους πλανήτες. Δουλεύουν πολύ και χρειάζονται φως. Ο Μικρός Πρίγκιπας όταν ήρθε στον πλανήτη μου ένα πρωί, με είδε που έφτιαχνα το φανάρι μου, γιατί ήταν χαλασμένο. Χάρηκε που το έφτιαξα και μου είπε ευχαριστώ. Του αρέσει πολύ το φανάρι που φαίνεται από τον πλανήτη του.
- Στον πλανήτη του γεωγράφου:
Είμαι ο Γεωγράφος και βρίσκομαι στον πλανήτη μου. Γράφω ένα βιβλίο γεωγραφίας για τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Μου δίνει στοιχεία ο ίδιος, που πέρασε από δω. Ο πλανήτης μου του αρέσει περισσότερο απ’ το δικό του. Δεν έχω γράψει μέχρι τώρα βιβλίο γεωγραφίας για το δικό μου πλανήτη, γιατί μου έχει απομείνει μόνο μια τελευταία σελίδα, κι εκεί γράφω για τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. Δεν έχω άλλο χαρτί. Όταν φύγει ο Μικρός Πρίγκιπας, θα ψάξω στα μαγαζιά και θα βρω χαρτί. Σ’ αυτό, θα γράψω τη γεωγραφία και δικού μου πλανήτη μου, που θα τον έχω εξερευνήσει, ψάχνοντας για χαρτί.
Είμαι ο Γεωγράφος . Γράφω τη γεωγραφία του πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, που είναι εδώ τώρα και μου μιλάει γι’ αυτόν. Το δικό μου τον πλανήτη θα τον γνωρίσω μαζί του. Θα πάμε να τον εξερευνήσουμε. Μέχρι τώρα δεν είχα βρει καιρό, γιατί είχα να γράψω για τους άλλους πλανήτες, αφού έρχονταν συνέχεια διάφοροι εξερευνητές, ο ματαιόδοξος, ο επιχειρηματίας και άλλοι και μου έδιναν στοιχεία για τους πλανήτες τους.
- Στον πλανήτη Γη:
Είμαι ο Μικρός Πρίγκιπας και βρίσκομαι στη γη. Βλέπω τα τριαντάφυλλα στον κήπο και μου αρέσουν πολύ, γιατί δεν έχω ξαναδεί τέτοια. Στον πλανήτη μου δεν είχα ποτέ λουλούδια. Αν έφυγα από εκεί, είναι για να δω τα τριαντάφυλλα, που τα είχα ακουστά. Για χάρη τους ήρθα απ’ τον πλανήτη μου στη γη. Με μια γλάστρα θα μεταφέρω μερικά στον πλανήτη μου και θα έχω εκατό τριαντάφυλλα. Μαζί τους θα περνώ πολύ καλά και έτσι δεν θα ξαναφύγω ποτέ από εκεί.
Είμαι η Αλεπού. Έμενα μόνη μου και δεν ήθελα φίλους. Δεν μού άρεσε το παιχνίδι. Όταν όμως συνάντησα το Μικρό Πρίγκιπα, ήθελα να τον γνωρίσω, για να παίζουμε, γιατί μου άρεσαν τα ρούχα του. Ήταν άσπρα. Τώρα όπου πηγαίνει, εγώ πηγαίνω μαζί του. Και κοιμόμαστε μαζί. Μου είπε ότι θα μείνει για πάντα κοντά μου και ότι δεν θα γυρίσει ποτέ στον πλανήτη του. Δεν το λυπάμαι το τριαντάφυλλο, που θα μείνει μόνο του εκεί, γιατί παίδευε τον Μικρό Πρίγκιπα ενώ εγώ τον αγαπώ και τον φροντίζω. Αν δεν με είχε γνωρίσει, ίσως και να γύριζε πίσω. Τώρα όμως θα μείνει εδώ και θα ξεχάσει το τριαντάφυλλο.
Είμαι ο πιλότος. Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι μαζί μου. Κοιμάται, γιατί είναι κουρασμένος. Περπατήσαμε πολύ, επειδή θέλαμε να φύγουμε από την έρημο. Δεν του άρεσε που η άμμος του λέρωνε τα ρούχα. Έτσι θα πάμε να μείνουμε στο δικό του πλανήτη, που δεν έχει καθόλου άμμο.